در زندگی پر تنش و کم ‌تحرک امروزی ، گرفتگی عضلات یکی از مشکلات رایجی است که بسیاری از افراد در طول زندگی خود حداقل یک بار به آن دچار شده اند . نشستن های طولانی مدت پشت میز و کار با سیستم ، انجام کارهای سنگین یا ورزش‌های شدید ، انجام حرکات ناگهانی یا برداشتن بار سنگین بدون آمادگی قبلی ، همگی ، می‌توانند باعث درد و اسپاسم در عضلات بدن شوند . یکی از روش‌های مؤثر برای کاهش این ناراحتی‌ و گرفتگی ها، استفاده از ” فریکشن ماساژ ” است .

فریکشن ماساژ ، یکی از ماساژ های درمانی در فیزیوتراپی است که به همراه درمان های دیگر مانند تکار تراپی یا درای نیدلینگ ( سوزن خشک ) می تواند باعث از بین رفتن گرفتگی عضلات و کاهش آزردگی بیمار گردد . این روش ، تکنیکی ساده اما حرفه ‌ایست که در صورت اجرای صحیح می‌ تواند دردهای مزمن را کاهش دهد و کیفیت زندگی را بهبود بخشد .

در این مقاله، به بررسی کامل فریکشن ماساژ، فواید آن ، موارد احتیاط و نحوه‌ ی اجرای آن در منزل می‌ پردازیم .

فریکشن ماساژ چیست ؟

فریکشن ماساژ(Friction Massage)  نوعی تکنیک تخصصی اما ساده و کاربردی در ماساژ درمانی و فیزیوتراپی است که با اعمال فشارهای موضعی و عمیق همراه با نیروی نسبتا بالا ، به صورت حرکات رفت و برگشتی روی عضلات ، تاندون‌ها و رباط‌ های آسیب ‌دیده انجام می‌شود.  این حرکت رفت و برگشتی به صورت عمودی در جهات بالا و پایین یا چپ و راست اعمال می شود . برخلاف ماساژهای سطحی که هدف آن‌ها بیشتر آرام ‌سازی ، ریلکسیشن و کاهش استرس های روزانه اند ، در فریکشن ماساژ فشار مستقیم و کنترل ‌شده ‌ای بر بافت‌ های خاص وارد می‌شود تا چسبندگی‌ها و گره‌ های عضلانی باز گردند .

فواید فریکشن ماساژ برای گرفتگی عضلات

فریکشن ماساژ برای درمان طیف گسترده‌ ای از مشکلات عضلانی و اسکلتی مناسب است و کاربرد دارد . برخی از فواید اصلی آن عبارتند از :

• رفع گرفتگی عضلات : با اعمال فریکشن ماساژ و بهبود گردش خون ، گره های عضلانی باز شده و گرفتگی عضله بر طرف می گردد .
• افزایش جریان خون موضعی در بافت مورد نظر : این تکنیک با تحریک بافت ‌ها به افزایش گردش خون کمک می‌ کند ، که باعث ترمیم سریع‌ تر آسیب‌ ها و تسریع روند بهبودی می گردد .
• کاهش چسبندگی بافتی : در مواردی که عضلات یا تاندون‌ها دچار چسبندگی شده‌اند ، فریکشن ماساژ می‌تواند این چسبندگی‌ها را از بین ببرد . چسبندگی بافتی اغلب پس از بی حرکتی های طولانی مدت ، اطراف محل بخیه یا پس از جراحی های سینگین رخ می دهد .
• کاهش درد و اسپاسم : این تکنیک با تحریک اعصاب محیطی و گیرنده های درد ، می‌تواند سیگنال ‌های درد را کاهش داده و اسپاسم‌ های موضعی را کنترل کند .
• بهبود دامنه‌ ی حرکتی : یکی از علت های مهم کاهش دامنه ی حرکتی مفاصل ، گرفتگی عضلات اطراف مفصل است . در افرادی که به دلیل درد یا سفتی عضلات ، دچار محدودیت حرکتی شده‌اند ، فریکشن ماساژ می‌تواند به بازیابی انعطاف‌ پذیری عضلات و در نتیجه بهبود دامنه ی حرکتی کمک کند .

موارد کاربرد فریکشن ماساژ

• دردهای مزمن عضلانی ( در شانه ، گردن یا پشت )
• گرفتگی عضلات ناشی از تمرینات سنگین ورزشی و یا فعالیت های ناگهانی
  • آسیب‌های مزمن تاندونی و تاندونیت ها (مثل تنیس البو یا التهاب آشیل )
  • وجود نقاط ماشه‌ ای ( تریگر پوینت ها )
  • احساس خشکی یا سفتی در مفاصل
  • چسبنگی های بافتی ( اطراف تاندون های تازه ترمیم شده یا اطراف محل بخیه )

موارد منع استفاده از فریکشن ماساژ

همانند دیگر فعالیت و ماساژ ها ، انجام فریکشن ماساژ نیز دارای ممنوعیت هایی می باشد :

• وجود التهاب حاد: در مواردی که بافت به تازگی متورم و ملتهب شده است ، نباید فریکشن ماساژ صورت بگیرد .
• پارگی عضله یا تاندون: در صورت وجود آسیب شدید ، ماساژ می‌تواند آسیب را تشدید و پارگی را چند برابر کند .
• عفونت یا زخم باز: از ماساژ دادن در ناحیه‌ یا اطراف نواحی ای که دچار عفونت یا جراحت هستند خودداری شود . در غیر این صورت احتمال پراکندگی عفونت در بدن یا افزایش وسعت زخم وجود دارد .
• در صورت وجود مشکلات پوستی ، وریدی یا عصبی ، هر نوع ماساژ باید با تایید پزشک متخصص صورت گیرد .
• مشکلات روانی مانند استرس ، عدم تمایل به لمس شدن یا حساسیت به لمس

نحوه‌ی اجرای فریکشن ماساژ برای رفع گرفتگی عضله در منزل

اگر قصد دارید این تکنیک را در خانه انجام دهید، بهتر است با دقت و توجه کامل پیش بروید . در ادامه ، انجام فریکشن ماساژ را به صورت عامیانه در هر مرحله توضیح خواهیم داد :

1. محل گرفتگی را شناسایی کنید :
   ابتدا محل دقیق درد یا گرفتگی را با دست لمس کنید . معمولاً گره‌های عضلانی یا اسپاسم‌ها به صورت نقاط سفت یا دردناک زیر دست و انگشتان حس می ‌شوند .
2. در وضعیت بدنی مناسب قرار بگیرید :
   فردی که ماساژ دریافت می ‌کند باید در وضعیت بدنی راحتی قرار بگیرد . به‌ طوری ‌که عضله مورد نظر هم در دسترس فرد ماساژ دهنده قرار بگیرد هم در وضعیت شل و طویل شده باشد .
3. استفاده از انگشت یا شست
   با نوک انگشت اشاره یا شست، روی ناحیه ‌ی مورد نظر فشار وارد کنید و با حرکات رفت و برگشتی ( عمود بر جهت فیبرهای عضله ) ، ماساژ را انجام دهید. فشار باید عمیق ولی کنترل‌ شده باشد به گونه ای که باعث افزایش درد بیمار نشوند .
4. مدت زمان ماساژ
   برای شروع ، حدود ۳۰ ثانیه تا یک دقیقه ماساژ دهید . در جلسات بعدی می‌توانید به مرور این زمان را تا ۳ الی ۵ دقیقه افزایش دهید. اگر درد یا ناراحتی زیاد بود ، فشار را کمتر کنید یا انجام ماساژ را به زمان دیگری موکول کنید .
5. تعداد جلسات
   برای اثرگذاری بهتر، فریکشن ماساژ را می‌توانید ۲ تا ۳ بار در هفته تکرار کنید ، به‌خصوص اگر گرفتگی به صورت مزمن باشد . به طور کلی بهتر است برای میزان فشار و تعداد جلسات با یک متخصص یا فیزیوتراپیست مشورت کنید .

نکات مهم برای اجرای ایمن‌ تر

از روغن یا کرم استفاده نکنید ؛ این تکنیک برخلاف ماساژهای دیگر، باید بر روی پوست خشک انجام شود تا تماس بهتر با بافت های زیرین ایجاد شود و از سرخوردن انگشت جلوگیری گردد .

پس از ماساژ، از کمپرس گرم برای افزایش جریان خون و کاهش درد استفاده کنید .

در صورتی که پس از چند جلسه بهبودی حاصل نشد ، حتماً به فیزیوتراپیست یا پزشک مراجعه کنید.

جمع بندی

فریکشن ماساژ تکنیکی مؤثر و علمی برای کاهش گرفتگی عضلات و تسریع روند بهبودی آسیب ‌های مزمن است . با کمی دقت و آموزش ، می‌توانید این ماساژ را به ‌صورت ایمن و کنترل شده در منزل انجام دهید و از مزایای آن بهره ‌مند شوید . البته در صورت داشتن بیماری ‌های خاص یا آسیب‌ های جدی ، بهتر است پیش از شروع ، با پزشک متخصص مشورت کنید . انجام اصولی این تکنیک ، نه تنها به تسکین درد کمک می‌ کند ، بلکه می‌ تواند از بازگشت مجدد آسیب‌ ها جلوگیری نماید .