دیسک چیست؟
ديسك بافتي غضروفي است كه مانند بالشتك بين مهره هاي ستون فقرات قرار گرفته و مانند يك كمك فنر، ضربات وارده به ستون فقرات را خنثي مي كند و همچنين به تحرك و انعطاف پذيري ستون فقرات كمك مي كند.
هر ديسك شامل ٢ بخش مركزي و محيطي مي باشد. بخش مركزي يا هسته ديسك نرم و ژله مانند مي باشد و بخش محيطي، هسته ي ديسك را مانند يك حلقه دربرمي گيرد و از جنس فيبروكارتيلاژ يا غضروفي مي باشد. در بيرون زدگي يا فتق ديسك بخش محيطي يا خارجي ديسك ضعيف مي شود و منافذي در آن به وجود مي آيد كه بخش مركزي يا هسته اي ديسك از اين منافذ به بيرون نشت ميكند و ميتواند ريشه هاي عصبي را تحت فشار قرار دهد. فتق ديسك در هر قسمت از ستون فقرات مي تواند ايجاد شود ولي امكان ايجاد آن در ديسك هاي ناحيه ي كمري به علت تحرك زياد آنها، بيشتر است.
بسياري از مردم هيچ دردي به دنبال فتق ديسك ندارند و جراحي براي برطرف كردم اين مشكل توصيه نمي شود.
بيرون زدگي ديسك هم ميتواند در گردن اتفاق بيفتد و هم در كمر. علائم و نشانه ها به محل قرارگيري ديسك و فشار ديسك برروي عصب بستگي دارد. كه معمولا يك طرف بدن ( چپ يا راست) را تحت تاثير قرار ميدهد.
مراحل بیرون زدگی دیسک
درگیری دیسک‌های بین‌مهره‌ای در 4 مرحله اتفاق می‌افتد؛
- برجستگی خفیف (بالجینگ)
در مرحله بالجینگ، هسته مرکزی دیسک دچار صدمه نشده و فیبر پوشاننده خود را پاره نکرده است. درواقع فقط مقداری فشار به نخاع وارد می‌کند.
- برجستگی شدیدتر (پروتروژن)
در مرحله پروتروژن، فشار هسته دیسک به بیرون بیشتر است اما همچنان حلقه‌های فیبری پوشاننده خود را پاره نکرده و به بیرون راه نیافته است.
- بیرون زدگی متوسط (اکستروژن)
در مرحله اکستروژن، هسته دیسک حلقه‌های فیبری دور خود را پاره کرده و تا حدودی بیرون زده و به داخل کانال نخاعی ریخته است اما هنوز به بدنه‌ی دیسک متصل است.
- جداشدگی (سکوئستریشن)
در مرحله سکوئستریشن بخشی از محتوای دیسک جدا شده و به کانال نخاع ورود پیدا کرده است.
علائم:
درد در دست ها يا پاها: اگر ديسك بيرون زده در قسمت كمري باشد، معمولا بيشترين درد را در باسن ، ران و ساق پا احساس مي شود. و اگر بيرون زدگي در ناحيه گردني باشد ، به طور معمول بيشترين درد در شانه و بازو احساس مي شود.اين دردها ممكن است هنگام سرفه ، عطسه و يا حركت در پوزيشن هاي خاص افزايش پيدا كند. اين دردها اغلب به صورت تيز و يا سوزاننده توصيف مي شوند.
بي حسي يا سوزن سوزن شدن: اگر ديسك بيرون زده، عصب را تحت فشار قرار داده باشد اغلب علائمي مانند گزگز و يا بي حسي در انگشتان دست و يا پا گزارش مي شود.
ضعف: در فتق ديسك ، ممكن است به دليل تحت فشار قرار گرفتن اعصاب، عضلات دچار ضعف شوند و بر توانايي شما در بلند كردن يا نگه داشتن وسايل تاثير بگذارد.
