همانطور که میدانید درد حسی نا مطلوب است اما یکی از ابراز های مهم ارتباطی بدن به شمار می رود. مثلا زمانی که دست به جسم داغی برخورد می کند گیرنده های درد هستند که مغز را از آسیب آگاه می کنند و مغز فرمان عقب کشیدن دست را می دهد . پس وجود درد ضروری اما ناخوش آیند است .
علت های مختلفی باعث درد می شوند : سرما و گرمای زیاد ، ضربه ، برخورد با اجسام تیز ، بیماری ها ، سوختگی ، شکستگی استخوان و … . همانطور که درد علل مختلفی دارد ، پاسخ های مختلفی را هم در پی دارد. هر فرد با توجه به آستانه ی درد خود به درد واکنش نشان می دهد. گاهی یک درد برای یک شخص غیر قابل تحمل است ، درحالی که همان درد در شخص دیگری یک حس ضعیف به شمار می رود .
انواع درد به طور کلی
دردها به طور کلی به دو دسته ی حاد و مزمن تقسیم بندی می شوند .
- درد حاد معمولا بلافاصله پس از محرک درد ایجاد می شود و ماندگاری کمی دارد ، مانند دردی که با ایجاد بریدگی کوچک توسط چاقو احساس می شود . درد حاد اغلب در بافت های سطحی بدن احساس میشود و گیرنده های عمقی را تحریک نمی کند.
این نوع درد معمولا به صورت خود به خودی و در زمان کوتاه بهبود پیدا می کند و نیازی به مداخله درمانی ندارد . از درد حاد با عناوین دیگری مانند درد تیز ، تند و یا گزشی هم نام برده می شود.
- درد مزمن به نسبت درد حاد مدت زمان بیشتری بدن را درگیر می کند و نیاز به مداخله ی درمانی دارد . معمولا دردی مزمن است که حدود سه ماه تا یکسال وجود داشته باشد . عوامل مختلفی باعث درد مزمن می شوند: بیماری های ارتوپدی ، بیماری های ویروسی ، اختلال ارگان های داخلی ، سکته مغزی ، دیابت ، بیماری های روانی و … . این درد با عناوینی مانند درد کند ، مبهم و گنگ هم نامیده می شود.
درد مزمن می تواند باعث اختلالات جسمانی شدید و آسیب های روحی خطرناکی بشود. این درد با مسکن ها ، آرامبخش ها ، فیزیوتراپی ، ورزش ، ماساژ ، ریلکس کردن ، تحریک مغزی و نخاعی و … کاهش می یابد . در صورتی که بیمار در نتیجه ی درد مزمن دچار افسردگی شده باشد باید به روانپزشک مراجعه کند . در این حالت ممکن است فرد نیاز به مصرف داروهای ضد افسردگی داشته باشد.
دسته بندی های دیگر درد
در تقسیم بندی دیگری دردها به دو دسته ی روحی روانی و جسمانی ( بافتی و عصبی و احشایی ) تقسیم می شوند:
- درد روانی دردیست که توسط یک عامل روانی مانند تنش و اضطراب ایجاد می شود . این درد ها که ناشی از مشکلات روانی هستند می توانند در همه جای بدن احساس شوند . درد های روانی با علائمی همچون آشفتگی ، افزایش تعریق ، استرس ، کاهش تمرکز ، حس کمبود ، کاهش اعتماد بنفس و افسردگی همراه هستند. درصورتی که اختلالی در جسم و بدن وجود نداشته باشد اما درد همچنان احساس شود ، شک پزشک به درد هایی با منشا روانی می رود .
همانطور که گفته شد علت چنین درد هایی ریشه ی جسمانی ندارد و با مسکن ها بهبود پیدا نمی کنند . از روش های درمانی آن میتوان به مراجعه به روانشناس و روانپزشک ، ریلکسیشن ، ورزش ، شرکت در کلاس های گفت و گو با کسانی که از بیماری روانی نجات پیدا کرده اند اشاره کرد . این درحالی است که این بیماران معمولا به درمان مقاومت نشان می دهند .
- درد جسمانی برخلاف درد روانی به دلیل اختلالات بدنی ایجاد می شود . این درد ها در پی اختلالاتی که در پوست ، مفاصل ، عضلات ، رباط و لیگامان ها وجود دارند ایجاد می شوند.
درد های جسمانی به سه دسته ی بافتی ، عصبی و احشایی تقسیم می شوند:
- درد های عصبی
این نوع از درد ها حاصل درگیری سیستم عصبی مرکزی ( مغز و نخاع ) و یا محیطی ( اعصاب ) هستند . اعصاب می توانند به دلایل مختلفی آسیب ببینند: قطع عضو ، دیابت ، بیرون زندگی یا پارگی دیسک بین مهره ای ، آسیب لیگامان های اطراف ستون مهره ای ، عفونت و … .درد های عصبی اغلب باحالت گزگز ، بی حسی و مور مور شدن بروز پیدا می کنند و گاهی فرد ذکر می کند که حسی در اندامش ندارد . تیر کشنده بودن درد از دیگر علائم این نوع می باشد.معمولا در این نوع درد ها ترکیب درمان های مختلف (فیزیوتراپی ، دارودرمانی ، درمان های روانشناختی) کارآمد میباشد .
- درد های بافتی
درد های بافتی ناشی از آسیب های بافتی هستند . در این حالت بافت آسیب دیده ی عضلانی ، همبند و استخوان باعث ایجاد دردی مکرر میشود که با انجام برخی حرکات کاهش یا افزایش میابد . آسیب بافتی در اثر عوامل مختلفی مانند ضربه، پرتو درمانی، سوختگی، فشار مکرر روی بافت یا ضربه های های ممتد ایجاد میشود . در این حالت همزمان با استفاده از روش های درمانی کاهش درد ، باید علت را ریشه یابی و آن را درمان کرد.
- درد های احشایی
دسته ی سوم درد های جسمانی ، درد های احشایی هستند. این نوع از درد با تحریک گیرنده های درد ارگان های بدن در اثر وجود عامل تحریک کننده ایجاد می شود. عامل تحریک کننده میتواند اسپاسم عضله ، آسیب سطوح ارگان ها (مثلا آسیب دیواره ی معده در اثرافزایش اسید) و کشیدگی بافتی باشد. معمولا بیمارانی که از درد احشایی رنج میبرند از درد در ناحیه های شکمی و قفسه ی سینه شکایت می کنند . اگر بیمار گزارش کند که انجام فعالیت درد را زیاد نمی کند و استراحت درد را کاهش نمی دهد، شک پزشک به دردهای احشایی می رود .
نوع دیگری از درد ها درد های رادیکولار یا ارجاعی هستند .
درد های ارجاعی درد هایی هستند که منشا درد در یک محل قرار دارد اما درد در محل دورتری احساس می شود . مانند دردی که به دلیل مشکلات قلبی دردست چپ احساس می شود . درد های احشایی نیز نمونه ای از درد ای ارجاعی هستند . در این نوع درد ها لمس محل باعث ایجاد و یا افزایش درد نمی شود .
در بعضی از دردهای ارجاعی تشخیص رادیکولار بودن درد سخت و ناممکن است مثلا در درد رادیکولار معده که خود را به صورت گرفتی عضلات پشت و جلوی تنه نشان میدهد . به همین دلیل در اکثر موارد درد های ارجاعی به سختی تشخیص داده میشوند . نمونه هایی از درد های ارجاعی :
- درد ارجاعی سینوزیت به دندان ها
- درد ارجاعی از دیافراگم به شانه ها
- درد ارجاعی لگن به زانو
- درد ارجاعی زانو به لگن
- درد ارجاعی سنگ های کیسه صفرا به شانه و پهلو ها
دلیل درد های رادیکولار این است که مسیر صعود ریشه ی عصبی محل حس درد و محل ایجاد درد یکی است . مثلا ریشه ی دیافراگم با ریشه ی شانه در یک مسیر به سمت مغز صعود می کند ، پس درد های دیافراگم میتواند در شانه هم احساس شود . در بحث درمان درد های ارجاعی ، ابتدا باید درد ریشه یابی شود و مشکل آن حل بشود .
سندرم های درد
- سندرم درد مایوفشیال (Myofascial pain syndrome)
سندرم درد مایو فاشیال یک سندرم بسیار شایع می باشد . در این سندرم که یک بیماری مزمن است با فشار روی نقاط حساس عضلات ، درد در قسمت های دیگری ایجاد می شود . از نشانه های درد مایوفشیال میتوان به درد های دائمی و مکرر، سفتی عضله ، مشکلات خواب و گره های عضلانی اشاره کرد. این درد با آسیب های عضلانی ، ضربه یا استرس افزایش می یابد .
درمان آن شامل ترکیب روش های دارو درمانی ، فیزیوتراپی ، روانشناختی و از بین بردن گره های عضلانی می باشد . در فیزیوتراپی استفاده از ماساژ ، سوزن خشک و گرما درمانی در کنار بقیه ی روش های درمانی برای این بیماران کمک کننده خواهد بود .
- نوروپاتی درد دیابتی
نوروپاتی دیابتی یک مشکل شایع در بیماران دیابتی نوع یک و دو می باشد . این نوروپاتی حدود 50 درصد بیماران دیابتی را درگیر می کند . این درد آهسته آهسته افزایش میابد و با بی حسی ، ضعف عضلانی ، سوزش و گزگز در اندام ها همراه است . درمان برای کسانی که در مراحل اولیه نوروپاتی هستند پاسخگویی بهتری دارد . با پیشرفت نوروپاتی ممکن است فرد در معرض عفونت قرار بگیرد یا نیاز به قطع عضو داشته باشد . از روش های درمانی نوروپاتی دیایتی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- فیزیوتراپی و تمرین درمانی
- ورزش و فعالیت های هوازی
- کنترل قند خون
- تقویت عضلات
- دارو های موضعی و سیستمیک
- دارو های ضد تشنج
- سندرم درد منطقه ای پیچیده (complex regional pain syndrome; CRPS)
درد این سندرم دردیست مزمن و مداوم که باعث ایجاد تورم، التهاب، خستگی، تغییر رنگ و دمای پوست، سفتی مفصل و براق شدن پوست می شود . درد در این افراد معمولا حالت سوزشی و فشاری دارد . علت این سندرم به درستی مشخص نشده اما میتوان از عوامل آن به موارد زیر اشاره کرد:
جراحی ، حمله ی قلبی ، سکته مغزی ، تروما
دراین سندرم پالس های عصبی ارسالی به یک ناحیه شدیدا افزایش می یابد . این حالت در نتیجه ی اختلال سیستم عصبی مرکزی است و اغلب در یکی از اندام ها ایجاد می شود . درد در این بیماران ممکن است گسترش یابد و حتی به اندام مقابل برسد . سی آر پس اس به دو دسته تقسیم می شود:
دسته ی اول: بیمارانی که پزشک متوجه آسیب عصبی در آن ها نشده است .
دسته ی دوم: بیمارانی که پزشک آسیب عصبی در آن ها را تایید کرده است.
روش های درمانی مختلفی برای این بیماران صورت می گیرد:
- درمان دارویی: ضد افسردگی ، ضد التهاب ، ضد تشنج
- فیزیوتراپی
- تحریک طناب نخاعی
*همه ی درمان های ذکر شده باید با دستور پزشک و تحت نظارت مختصص انجام شود.
کلینیک فیزیوتراپی دکتر صادقی با به کار گیری به روز ترین تجهیزات و متخصصین مجرب می تواند در کاهش و درمان قطعی درد های اسکلتی عضلانی شما عزیزان را همراهی کند.جهت دریافت مشاوره رایگان از طریق اینستاگرام کلینیک با ما در ارتباط باشید.
همچنین،شما عزیزان می توانید نظرات و سوالاتتان را در بخش کامنت ها با ما در میان بگذارید.
