امروزه با تغییرات سبک زندگی انسان ، درصد ابتلا به مشکلات ارتوپدی سیر صعودی داشته و مشکلات فراوانی را برای افراد جامعه به وجود آورده است . با افزایش میزان این اختلالات ، روش های درمانی مورد نیاز برای بهبود آن ها نیز به مراتب افزایش پیدا کرده است . یکی از این روش ها تمرین درمانی می باشد .
همانطور که می دانید انجام تمرینات مناسب علاوه بر تقویت عضلات و پیشگیری از بیماری های مختلف ، در درمان اختلالات نیز تاثیر بسازایی دارند . تعداد ست ها ، مدت زمان هر تمرین ، شدت انجام حرکات و فواصل بین آن ها از عواملی هستند که می توانند بر میزان اثر گذاری تمرینات تاثیر گذار باشند . یکی از عوامل مهم که امروزه مورد توجه واقع شده است محل انجام تمرینات می باشد .
آب درمانی ( هیدرو تراپی )
امروزه ، هیدرو تراپی یا آب درمانی به یک روش بسیار پر طرفدار از نظر پزشکان و البته ورزشکاران تبدیل گشته است . دلیل اصلی محبوبیت این روش ساختار و ویژگی های فیزیکی منحصر به فرد آب می باشد . در این روش از آب گرم یا سرد و یا ترکیب هر دو برای انجام تمرینات و یا روش های آرامش بخش استفاده می شود .
به دلیل تفاوت چگالی بدن انسان و آب ، زمانی که فرد در آب قرار می گیرد ، بدن به سمت بالا و حالت غوطه وری متمایل می گردد . در این حالت فشار وارده بر مفاصل بدن فرد کاهش پیدا کرده و انجام تمرینات ورزشی ساده تر می گردد . در نتیجه ی کاهش فشار مفصلی ، نیرو های آسیب زا نیز کم تر گشته و درد بیمار کاهش پیدا می کند . علاوه بر این ، حرکت در آب آهسته تر از حرکت در فضای آزاد می باشد . بنابراین بیمار می تواند خطا های تمرینات خود را سریع تر شناسایی و حل بنماید .
از دیگر اثرات آب درمانی می توان به تاثیر فشار هیدروستاتیک آن بر بدن اشاره کرد . این فشار باعث بهبود گردش خون و افزایش میزان برون ده قلبی گشته و در نتیجه باعث بهبود عملکرد کلی بدن می گردد . این فشار بر کاهش ادم اندام ها نیز تاثیر گذار است . از دیگر تاثیرات تمرین در آب می توان از افزایش تحریک حس عمقی و بهبود تعادل در فرد مبتلا نام برد . به طور کلی از تاثیرات آب درمانی می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- بهبود عملکرد احشا
- افزایش خون رسانی به ارگان ها
- توازن نیرو های وارده به بدن
- چربی سوزی
- کاهش استرس و افزایش آرامش
- رفع گرفتگی و اسپاسم عضلات
- بهبود عملکرد مفاصل
- افزایش دفع مواد زائد
- کمک به بهبود عملکرد دستگاه گوارش
مانند روش های دیگر ، انجام روش هیدروتراپی نیز برای برخی از افراد ممنوع می باشد و یا لازم است که با احتیاط صورت بگیرد :
- وجود عفونت
- دمای نامتعادل بدن و تب
- ترس از آب
- احتمال وجود تومور یا انجام رادیوتراپی
- افراد مبتلا به بی اختیاری های ادراری و دفعی
- بیماران مبتلا به نارسایی قلبی و مشکلات عروقی
- آلرژی به مواد شیمیایی موجود در آب استخر
- افراد باردار
- وجود زخم های باز
- صرع کنترل نشده
- مشکلات کلیوی
- بیمارانی که متوجه تغییر دما نمی شوند
- افراد مبتلا به فشار خون
- وجود مشکلات تنفسی
همانطور که گفته شد ، انجام تمرینات در آب آسان تر و قابل انجام تر از محیط بیرونی می باشد ، خصوصا برای بیمارانی که از درد مفاصل رنج می برند . با تاثیرات مثبتی که جریان آب بر گردش خون ، عضلات و مفاصل می گذارد ، میزان اثر گذاری این تمرینات چند برابر می گردد .
مطالعات نشان می دهند که انجام تمرینات در آب در بیمارانی با مشکلات ارتوپدی بسیار تاثیر گذار بوده و باعث افزایش سرعت روند بهبودی این افراد می گردد .
یکی از شایع ترین مفاصل درگیر در مشکلات ارتوپدی ، مفصل زانو می باشد . در ادامه ی این مقاله به تعدادی از تمرینات مناسب برای پیشگیری و درمان اختلالات زانو می پردازیم :
- تمرینات کششی
- کشش عضله ی چهار سر رانی
کنار دیوار استخر بایستید و در حالی که صاف ایستاده اید زانوی مورد نظر را خم کنید . مچ پای خود را بگیرید و تا زمانی که در قدام ران احساس کشش کنید آن به سمت باسن خود بکشید . این وضعیت را برای ده ثانیه حفظ کنید و سپس به وضعیت اولیه بر گردید . این تمرین را بیست مرتبه تکرار کنید .
- کشش عضلات خلف ران ( همسترینگ ها )
رو به روی پلکان استخر بایستید و در حالتی که صاف ایستاده اید پاشنه ی پای مورد نظر را بر روی یکی از پله ها قرار دهید . سپس میله های پلکان را گرفته و زانوی خود را صاف کنید . در مرحله ی آخر تنه خود را به جلو خم نمایید تا در پشت ران احساس کشش کنید . وضعیت خود را برای ده ثانیه حفظ کنید و سپس به وضعیت اولیه بر گردید . این تمرین را بیست مرتبه تکرار کنید .
- کشش عضلات پشت ساق
رو به روی یکی از دیواره های استخر بایستید و لبه ی استخر را بگیرید . با پای غیر مبتلا در حالتی که زانوی تحت تمرین صاف است یک قدم به جلو بردارید . تنه خود را با خم کردم آرنج ها به جلو حرکت دهید تا در پشت ساق پایی که در عقب قرار دارد احساس کشش کنید . وضعیت خود را برای ده ثانیه حفظ کنید و سپس به وضعیت اولیه بر گردید . این تمرین را بیست مرتبه تکرار کنید .
- تمرینات تقویتی
- گام برداشتن رو به جلو
- گام برداشتن رو به عقب
- گام برداشتن به پهلو ها ( این تمرینات را می توان با و یا بدون کش دور پا انجام دهید )
- خم و راست کردن زانو ها با وزنه در حالت ایستاده
- خم و راست کردن زانو ها در حالت غوطه ور
با دستان خود لبه ی استخر را بگیرید و بر روی شکم خود شناور شوید . سپس زانو های خود را به نوبت خم و راست کنید . این تمرین را می توانید با وزنه نیز انجام بدهید .
- لی لی کردن در مسیر های تجسمی
در ذهن خود یک مسیر صاف ، مارپیچ و … را تجسم کنید و در آن مسیر به حالت لی لی حرکت کنید . این تمرین علاوه بر تقویت عضلات موجب بهبود تعادل شما نیز می گردد .
- بالا و پایین رفتن از پله
- استفاده از وسایل تمرینی مانند دوچرخه در آب
- اسکات
رو به روی یکی از دیواره های استخر بایستید و پا های خود به اندازه ی عرض شانه هایتان باز کنید . سپس در حالتی که تنه ی خود را صاف نگه داشته اید زانو هایتان را تا زاویه ی 90 خم کنید . دقت کنید که زانو ها نباید به جلو حرکت کنند . سپس زانو ها را صاف کنید و بایستید . این حرکت را مجددا تکرار کنید .
- حفظ تعادل در حالت ایستاده بر روی یک پا
توجه کنید که قبل از شروع انجام تمرینات ، برای اطلاع از تعداد تمرینات ، تعداد ست ها و دیگر موارد حتما با یک فیزیوتراپیست و یا پزشک متخصص مشورت کنید . همچنین از شروع انجام تمرینات با شدت و تعداد بالا پرهیز کنید .
