مفصل زانو یکی از مفصل هایی در بدن انسان است که بیشترین آسیب بین مفاصل دیگر را شامل می شود . زانو از اجزای مختلفی تشکیل شده است که همین عامل ، باعث افزایش آسیب پذیری این مفصل می گردد .

رباط و لیگامان ها جز مهم ترین اجزای مفصل زانو هستند که نقش تاثیر گذاری در حفظ سلامت و بهبود ثبات زانو را ایفا می کند . یکی از مهم ترین و آسیب پذیر ترین رباط ها ، لیگامان های صلیبی هستند . رباط های صلیبی شامل دو دسته ی قدامی و خلفی می شوند . رباط صلیبی قدامی دارای احتمال پارگی و کشیدگی بیشتری به نسبت رباط صلیبی خلفی می باشد .

جراحی ترمیمی این رباط نیازمند مراقبت و استراحت طولانی مدت است و به همین علت فرد را مستعد پارگی دوباره می سازد . پیرامون همین موضوع ، مطالعات زیادی درباره ی تاثیرات درمان های غیر تهاجمی مانند توانبخشی و فیزیوتراپی ، صورت گرفته است . در ادامه به خلاصه ی یکی از مقالات برجسته و انجام شده درباره ی تاثیرات فیزیوتراپی بر درمان آسیب های رباط صلیبی قدامی می پردازیم :

توانبخشی در پارگی Acl ( رباط صلیبی قدامی )

شواهد زیادی وجود دارد که نشان می دهد درمان های توانبخشی تاثیرات فراوانی بر درمان پارگی های رباط صلیبی دارد . مقاله ی مورد نظر یک مطالعه ی کنترل شده بر روی افرادی است که دچار پارگی Acl با یا بدون پارگی مینیسک شده اند .

قابل توجه است که افرادی که دچار آسیب های رباط صلیبی قدامی می شوند معمولا نمی توانند فعالیت های سنگین را انجام دهند و همچنین ذکر شد که حتی در صورت جراحی ، در معرض آسیب مجدد هستند . بنابراین یافتن روش های درمانی مناسب و غیر تهاجمی برای بهبود این افراد جزو اولویت های مطالعاتی می باشد . همچنین باید توجه داشت که نصف افرادی که دچار آسیب یا پارگی Acl شده اند و درمان های لازم را انجام نداده اند ، پس از گذشت ده سال دچار استئو آرتریت ( آرتروز ) زودرس گشته اند .

هدف این مطالعه سیستماتیک ارزیابی پیامد ها و عملکرد بالینی و روانی ایجاد شده توسط توانبخشی و فیزیوتراپی است . در این مقاله دستور العمل ها و مقررات به طور کامل و دقیق رعایت گشته اند تا از بروز نتایج معکوس جلوگیری گردد . تحقیقات از سال 2020 شروع گشته و اطلاعات توسط افراد متخصص و بر اساس مرور سیستماتیک جمع آوری شده اند .

تحقیقات اصلی حول محور آسیب های رباط صلیبی قدامی و مینیسک صورت گرفته اما برخی افراد دارای آسیب های جانبی نیز هستند . طبق همین نظر ، 22 نفر که مبتلا به این آسیب ها بودند و شرایطی از قبیل سن زیر سی سال را دارا بودند ، برای بررسی ها انتخاب گشتند .

اغلب این افراد جنس مذکر بودند و توجه منحصرا بر پارگی رباط صلیبی قدامی آن ها متمرکز بود . در ادامه محققان و نویسندگان به طور مستقل همه ی عناوین و چکیده های مورد نیاز را غربالگری کردند و برای تعیین انتخاب نهایی ، آن ها را به اشتراک گذاشتند . معیار های ورود و خروج ، خطر سوگیری ، ابزار ارزیابی کیفیت ، جزئیات مداخله و مقایسه کننده و … همگی مورد بررسی قرار گرفتند .

علاوه بر بیماران انتخاب شده و محققان ، تعدادی پزشک ( دکتر ارتوپد ، جراح و فیزیوتراپیست ) در تنظیم مراحل و بررسی ها حضور داشتند .

در ادامه پس از انجام مراحل با رعایت نکات لازم ، نتایج بررسی های سیستماتیک از بین چهار دسته ی قطعیت بالا ، متوسط ، کم و یا بسیار پایین انتخاب شدند . موارد زیر جز رایج ترین مداخلاتی هستند که در این بیماران ارزیابی گشتند و نتایج آن ها مشخص گردید :

• تحریک الکتریکی عصبی عضلانی

مطالعات نشان داد که استفاده از تحریکات الکتریکی ( NMES ) در مدت دو تا شش هفته ، باعث افزایش قدرت عضله ی چهار سر رانی قبل یا پس از جراحی ترمیمی می گردد .

• تمرینات زنجیره ی باز و بسته

مشخص شد که تمرینات زنجیره ی باز به نسبت بسته ، با شواهدی با قاطعیت کم دارای تاثیر پذیری بیشتری هستند .

• سرما درمانی

شواهد با قاطعیت متوسط نشان داد که کرایو تراپی ( سرما درمانی با دستگاه ) پس از یک تا دو روز بعد از عمل یا آسیب می تواند درد بیمار را تا حد بسیاری کاهش دهد .

• تمرینات کنترل عصبی عضلانی

با مطالعات انجام شده ، ثابت شد که عوامل کنترل عصبی عضلانی مختلفی ( مانند تمرینات تعادلی ، راه رفتن در جهات مختلف ، تقویت حواس و … ) طی دو تا سه جلسه در هفته میتوانند علاوه بر بهبود عضله ی چهار سر رانی باعث تقویت عضلات دیگر مانند همسترینگ و فعالیت های فرد گردند . اما ثابت گردید که این تمرینات تاثیری بر تقویت حس عمقی فرد ندارند .

بنابراین مطالعه ی صورت گرفته نشان داد که عوامل توانبخشی ارزیابی شده با قاطعیت متوسط بر افزایش سرعت روند بهبودی این افراد تاثیر گذار هستند . ترتیب تاثیر گذاری این عوامل از بیشتر به کمتر به صورت زیر می باشد :

1. تحریک الکتریکی ( NMES ) برای بهبود قدرت عضله ی چهار سر رانی
2. تمرینات زنجیره ی باز در مقابل سپس بسته برای تقویت عضله ی چهار سر رانی و بهبود شلی و خالی کردن زانو
3. درمان های توانبخشی و فیزیوتراپی به طور منظم و طبق برنامه ی دقیق در منزل جهت بهبود قدرت عضلات همستر و کوادر ( به ترتیب عضلات خلف و قدام ران )
4. استفاده از زانو بند ( ترجیحا پس از جراحی )

قابل ذکر است که در این مقاله صرفا تمرین درمانی و تحریکات الکتریکی فیزیوتراپی مورد بحث و ارزیابی قرار گرفته بود . اما با توجه به شواهد و مشاهدات کلی فیزیوتراپیست ها و بیماران در طی سال های اخیر ، عواملی مانند لیزر تراپی ، طب سوزنی ، تکار تراپی ، امواج اولتراسوند ، مگنت تراپی و تیپینگ جز عوامل تاثیر گذار در بهبود روند ترمیم آسیب های لیگامانی در زانو هستند .

در نتیجه انجام درمان فیزیوتراپی به صورت منظم و تحت برنامه ی دقیق علاوه بر بهبود درد بیمار باعث بازگشت سریع تر وی به فعالیت های روزمره و حتی برنامه های سنگین مانند ورزش می گردد .