همانطور که در مقالات قبلی گفته شد ، مفصل زانو یکی از آسیب پذیر ترین مفاصل بدن می باشد . آسیب های لیگامانی و پارگی رباط ها دسته ی بزرگی از اختلالات زانو را به خود اختصاص می دهند . دسته ی بزرگ و شایع دیگری از اختلالات زانو ، آسیب و پارگی مینیسک ها هستند . زانو دارای دو غضروف C شکل می باشد که مانند بالشتک های کوچک بین استخوان های فمور و تیبیا ( استخوان های ران و ساق پا ) قرار گرفته اند و مینیسک نامیده می شوند .
این مینیسک ها حرکت مفصل زانو را روان تر ساخته و از ورود آسیب و فشار هایی با لود زیاد بر مفصل جلوگیری می کنند . هر گونه آسیب و پارگی در این مینیسک ها می تواند حرکات مفصل را مختل کند و درد زیادی را برای فرد بیمار فراهم سازد .
همانطور که گفته شد زانو دارای دو مینیسک می باشد که به دلیل محل قرار گیری آن ها ، داخلی و خارجی نام می گیرند . با توجه به اتصالات مینیسک داخلی به رباط صلیبی قدامی ، این مینیسک به نسبت همتای خارجی خود در معرض آسیب های بیشتر می باشد .
پارگی مینیسک می تواند در اثر ضربه یا به صورت دژرناتیو ( تخریبی برای مثال ناشی از افزایش سن یا آرتروز ) رخ دهد . پارگی های ضربه ای اغلب در افراد جوان و ورزشکار رخ می دهند و معمولا شامل علائمی مانند قفل شدن و درد شدید می شوند . برعکس پارگی های تخریبی اغلب در افراد مسن و به همراه آرتروز زانو رخ می دهند و می توانند بدون علامت خاص یا مشخصی باشند .
جراحی ترمیمی مینیسک زانو نیز مانند جراحی پارگی رباط صلیبی قدامی ، نیازمند رعایت و محدود کردن حرکات به مدت طولانی می باشد . همچنین این افراد نیز در معرض آسیب و پارگی مجدد و حتی شدید تر از دفعات قبلی هستند .
این مورد نیز قابل توجه است که به دلیل خون رسانی ضعیف مینیسک ها ، ترمیم خود به خودگی آن ها معمولا دیر تر و سخت از رباط های صلیبی صورت می گیرد . به همین دلایل ، مطالعات زیادی درباره ی تاثیر روش هایی با مدت زمان نقاهت کمتر و درمان های غیر تهاجمی مانند توانبخشی و فیزیوتراپی ، صورت گرفته است . در ادامه به خلاصه ی یکی از مقالات برجسته و انجام شده درباره ی تاثیرات فیزیوتراپی بر درمان پارگی مینیسک می پردازیم :
توانبخشی در پارگی و آسیب مینیسک
در این مقاله سعی بر این بود که تفاوت و برتر بودن یکی از دو روش جراحی و فیزیوتراپی در افراد دچار پارگی مینیسک بررسی گردد . در ابتدا افراد با شرایط بزرگسال بودن ( سن بیش از 40 سال ) و داشتن پارگی مینیسک بدون قفل شدن زانو انتخاب شدند . مطالعات و مقالات مورد نظر انتخاب گشتند و ترجمه شدند . در مجموع 1006 نفر انتخاب گشته که 511 نفر در دسته ی درمان با جراحی و 495 نفر در دسته ی درمان با فیزیوتراپی قرار گرفتند . در آخر ، با توجه به اینکه آخرین تحقیقات مبنی بر ارجعیت فیزیوتراپی بر جراحی بود ، بررسی ها آغاز گشت .
در ابتدا مقالات انتخاب شده توسط دو نفر از افراد متخصص به طور مستقل بررسی شدند و داده ها استخراج گشتند . داده ها شامل جنس ، سن ، شاخص توده ی بدنی ( BMI ) ، زمان روند و نتیجه گیری مطالعه و عوارض جانبی بودند . عوارض جانبی بیماران مانند مشکلات قلبی عروقی ، عصبی ، بیماری های داخلی ، عفونت های ناشی از جراحی و .. بررسی گشتند .
در نهایت غربالگری و بررسی های صورت گرفته مطالعات نشان داد که جراحی در مقایسه ی فیزیوتراپی باعث بهبود سریع تر بیمار می گردد اما این اثر کوتاه مدت است و نیازمند مراقبت و تقویت مداوم می باشد . در عوض فیزیوتراپی به صورت روتین و در دراز مدت باعث بهبود بیمار گشته و او را هرچند دیر اما با قدرت به سمت فعالیت های روزمره می فرستد . در واقع در مدت 24 ماه نتایج فیزیوتراپی بسیار بهتر و پر سود تر از نتایج مینیسکتومی می باشد .
به دلیل نتیجه ی مقاله و تاثیر بالای فیزیوتراپی ، در ادامه به برخی از روش ها ی فیزیوتراپی و تاثیرات آن ها در درمان پارگی مینیسک می پردازیم :
- تکار تراپی : استفاده از دستگاه تکار علاوه بر نرمی عضلات و بهبود گردش خون ، باعث روان تر شدن مفصل زانو و تبادل بهتر مایعات مفصلی و در نتیجه تسریع روند بهبودی می گردد .
- استفاده از جریان های مختلف مانند TENS و IF : این جریان ها با تحریک گیرنده های درد می توانند درد بیمار را تا شدت زیادی کاهش داده و باعث راحت تر شدن انجام تمرینات گردند .
- دستگاه اولتراسوند : یو اس یا اولتراسوند دارای دو نوع امواج پالس دار و ثابت می باشد . امواج پالس دار باعث کاهش التهاب مفصل و اطراف و امواج ثابت باعث افزایش گردش خون ناحیه و روان تر شدن مفصل می شوند .
- لیزر درمانی : مانند تکار تراپی ، لیزر درمانی نیز باعث تسریع گردش خون و بهبود سریع تر می گردد .
- تمرین درمانی : بخش مهم در درمان فیزیوتراپی بیماران پارگی مینیسک ، تمرین درمانی می باشد . در این روش فیزیوتراپیست با ارزیابی عضلات ناحیه ، میزان خشکی و درد مفصل و اطلاع از میزان سختی فعالیت های ورزشی و روزانه ی فرد بیمار ، برنامه ی تمرینی کارآمدی را برای او آماده می سازد . این برنامه شامل تمرینات تقویتی ، استقامتی ، کششی ، فانکشنال ( بر اساس نیاز های فرد ، برای مثال تمرینات یک فرد فوتبالیست باید در جهت افزایش قدرت عضلات برای دویدن باشد ، اما برای یک فرد فروشنده باید در جهت افزایش استقامت عضلات جهت ایستادن های طولانی مدت باشد ) و تعادلی می باشد .
- منوال تراپی : از دیگر روش های مفید و مهم برای این بیماران درمان های دستی شامل ماساژ ، موبیلیزیشن مفاصل و مت می باشد .
- طب سوزنی : همانطور که می دانید در اثر آسیب های وارده ، عضلات خود به خود دچار گرفتگی و اسپاسم می گردند . درای نیدلینگ یا سوزن خشک یک روش مفید جهت رفع گرفتگی عضلات درگیر است که نتایج چشم گیری به همراه داشته است . استفاده از جریان برق یا الکترو آکوپانچر به همراه سوزن ، می تواند تاثیر این روش را چند برابر کرده و همچنین باعث بهبود درد بیمار نیز بگردد .
