دارو درمانی یکی از درمان های موثر و قدیمی در علم پزشکی می باشد . دارو ها به روش های مختلف خوردنی ، تزریق عضلانی یا وریدی ، نوشیدنی ، ماساژی ( پماد ها ) و … قابل استفاده هستند . با پیشرفت علم و افزایش نیاز به روش های درمانی مختلف ، نوع جدیدی از مصرف دارو های درمانی ابداع گردید .
در این روش مواد دارویی توسط فرد متخصص به درون مفصل مورد نظر تزریق گشته و در اکثر موارد باعث تسریع روند بهبودی فرد بیمار و کاهش علائم او می گردند .
تزریق درون مفصلی یک روشن نوین و بسیار کار آمد بوده و توانسته است که به صورت مکمل با درمان های دیگر و یا گاهی حتی به تنهایی نیز باعث به وجود آمدن نتایج درمانی بسیار چشمگیری گردد . با این وجود به دلیل تهاجمی بودن این روش ، معمولا در صورت بهبود نیافتن بیمار با روش های غیر تهاجمی مانند مصرف دارو های خوراکی ، استراحت یا فیزیوتراپی ، تزریق درون مفصلی مورد استفاده قرار می گیرد .
انواعی از دارو ها برای تزریق درون مفصلی استفاده می شوند که اکثر آن ها معمولا از ترکیبات ضد التهابی و مسکن ها به وجود آمده اند . از این ترکیبات جهت بهبود درد و التهاب ناشی از آرتروز ، روماتوئید آرتریت ، کشیدگی لیگامان ها و تاندون ها ، بیرون زدگی دیسک و بورسیت ( التهاب بورس ) استفاده می گردد . تزریق درون مفصلی در اکثر مفصل های بدن قابل استفاده بوده و باعث بهبود دامنه ی حرکتی ، کاهش صدای مفصل ، تسکین درد و نرمی عضلات اطراف مفصل مورد نظر می شود .
همانطور که گفته شد ، تزریق دارو به داخل مفصل انواع گوناگونی دارد که در ادامه به مهم ترین آن ها می پردازیم :
- پی آر پی ( PRP )
پی آر پی ، یکی از جدید ترین متد های تزریق درون مفصلی است که در اکثر موارد برای درمان بیماری های زانو یا شانه مورد استفاده قرار می گیرد . در این روش ، ابتلا مقداری از خون بیمار در دستگاه سانتریفیوژ قرار گرفته و با چرخش مواد به سرعت زیاد ، پلاکت ها از سایر سلول های خونی جدا می گردند .
در ادامه با اضافه کردن ترکیبات دیگر مانند فاکتور رشد به پلاکت های جدا شده ، ترکیب مورد نظر ایجاد و به مفصل درگیر تزریق می شود . با توجه به پیشینه ی بیمار و نظر پزشک متخصص ، تعداد جلسات مورد نیاز جهت تزریق پی آر پی مشخص گردیده و تجویز می شود . درصد بالایی از بیماران مبتلا به آرتروز یا کشیدگی های لیگامانی با تزریق این ترکیب توانسته اند بدون نیاز به جراحی ، برای مدت زمان طولانی ای ، به فعالیت های روزمره ی خود باز گردند .
- کورتون
کورتون یک ماده ی ضد التهاب بوده که در مواردی که التهاب مفصل به مقدار شدید وجود داشته باشد استفاده می گردد . ترکیبات کورتون مشابه هورمون کورتیزول بدن است که به صورت مصنوعی ایجاد می شوند . میزان دوز هر تزریق و تعداد جلسات مورد نیاز با توجه به شرایط بیمار و نظر پزشک معالج مشخص می گردند . با وجود تاثیر زیاد کورتون بر کاهش درد و التهاب ، استفاده از آن به دلیل مخرب بودن ترکیب و موقتی بودن تاثیرات درمانی آن ، توصیه نمی شود .
همانطور که ذکر شد ، کورتون می تواند آسیب زا باشد ، در نتیجه ، مصرف کورتون در هر مقداری ، صرفا با تجویز پزشک امکان پذیر است . استفاده ی بیش از اندازه از این ترکیب ، علاوه بر سرکوب سیستم ایمنی بدن ، باعث کاهش تراکم بافت استخوانی و درنتیجه پوکی استخوان و افزایش احتمال شکستگی آن ها می گردد .
- ژل هیالورونیک اسید
یکی از علل روان بودن حرکات در اکثر مفاصل بدن ، وجود مایع سینوویال در میان استخوان های تشکیل دهنده ی مفصل می باشد . تحت تاثیر عوامل مختلف ، مانند آرتروز ، افزایش سن ، مشکلات هورمونی ، جراحی ها و … این مایع کاهش پیدا کرده و به مرور باعث خشکی و تخریب مفصل می گردد .
ژل هیالورونیک اسید با داشتن خاصیت روان کننده و مغذی ، به درون مفصل درگیر تزریق شده و باعث جبران نا کافی بودن مایع سینوویال تا مقدار زیادی می گردد . این ترکیب ، با بهبود دامنه ی حرکتی ، باعث افزایش گردش مواد در مفصل و بهبود تغذیه ی مفصلی گشته و از تخریب و آسیب به غضروف یا دیگر قسمت های مفصلی جلوگیری می نماید .
- گاز اوزون
ازن یا اوزون تراپی یک روش نسبتا نوین در علم پزشکی است که به دلیل کمتر بودن عوارض آن به نسبت کورتون ، طرفداران بسیاری را به خود جذب کرده است . در این تزریق داخل مفصلی ، ترکیبی از گاز ازن در مفصل یا اطراف مفصل مورد نظر تزریق می گردد . با ورود مواد ، گردش خون مفصل بهبود پیدا کرده و ترمیم بافت های آسیب دیده تسریع میابد . با طی چند روز ، درد و التهاب به مقدار زیادی کاهش پیدا کرده و فرد می تواند به فعالیت های روزمره باز گردد . تعداد تزریقات مورد نظر برای هر فرد متفاوت بوده و با توجه به تشخیص پزشک مشخص می گردند اما به طور میانگین ، معمولا یک مرتبه تزریق برای درمان مفصل کافی می باشد .
- بوتولینوم نوروتوکسین A
بوتاکس یا بوتولینوم نوروتوکسین A یکی از رایج ترین درمان ها برای کاهش درد ناشی از آرتروز است . در این روش با ایجاد بی حسی موضعی ناشی از بوتاکس درد بیمار به مدت چند ماه کاهش پیدا کرده و باعث بهبود التهاب می گردد .
مانند دیگر روش های درمانی ، روش تزریق درون مفصلی نیز دارای عوارضی می باشد که با رعایت نکات ایمنی حین تزریق توسط پزشک و ارائه ی پیشینه ی بیمار توسط فرد مبتلا ، درصد بروز آن ها به حداقل می رسد :
- درد و و روم مفصل ( در چند روز اول به دلیل تزریق ، طبیعی است )
- التهاب اطراف محل تزریق ( بروز طی روز های ابتدایی ، طبیعی است )
- افتادگی پوست
- احساس گرما و افزایش دما اطراف مفصل
- بروز عفونت ( در صورت حساس بودن به مواد تزریقی یا رعایت نکردن نکات بهداشتی حین تزریق )
