اختلالات عضلات کف لگن چیست؟
اختلالات عضلات کف لگن به معنای عملکرد غیرطبیعی عضلات موجود در کف لگن است. کف لگن شما شامل مجموعه ای از عضلات و لیگامان ها و ارگان هایی همانند رکتوم (قسمت انتهایی روده بزرگ)، واژن و مثانه در ناحیه لگن می باشد. عضلات و لیگامان های کف لگن همانند یک قلاب از ارگان های موجود در لگن شامل مثانه، انتهای روده بزرگ، پروستات و رحم حمایت می کنند.
انقباض و شل کردن عضلات کف لگن در کنترل حرکات روده، ادرار کردن، و انجام فعالیت های جنسی به شما کمک می کند. اختلالات کف لگن ناشی از ناتوانی در کنترل عضلات لگن میباشند و زمانی شروع می شود که این عضلات ضعیف شوند و نتوانند عملکرد خود را به درستی انجام دهند، که در نهایت منجر به نشت ادرار یا مدفوع می گردند.
علائم اختلال عملکردی عضلات کف لگن
- بی اختیاری ادرار در هنگامی که به بدن فشارهایی مانند سرفه و عطسه وارد می‌شود و همین طور داشتن احساس تکرر ادرار
- بی‌اختیاری مدفوع و یا یبوست و عدم تخلیه کامل روده
- بی‌اختیاری دفع گازهای روده
- مقاربت دردناک
- زود انزالی در آقایان
- افتادگی (پرولاپس) رحم، راست روده و مثانه
انواع اختلالات کف لگن
رکتوسل (بیرون زدگی رکتوم از دیواره خلفی واژن):
زمانی که این عارضه ایجاد شود درد در واژن ورکتوم ایجاد می شود و مشکل در دفع برای فرد به وجود می آید. هنگامیکه بیمار مبتلا به رکتوسل برای دفع مدفوع زور میزند، امکان دارد که مدفوع در بیرون زدگی غیرطبیعی رکتوم که به سمت واژن برجسته شده است، گیر بیفتد. این مشکل مانع از دفع کامل مدفوع است. معمولا رکتوسل در مراحل ابتدایی سبب ایجاد علایم نمی شود.
با بزرگ تر شدن برجستگی و پیشرفت بیماری، انجام دفع برای بیمار مشکل می شود و ممکن است که مقداری نشت مدفوع (بی اختیاری مدفوع) با حرکات روده برای بیمار پیش بیاید. علت ایجاد رکتوسل معمولا به علت ضعف عضلات کف لگن و نیز نازک شدن بافت بین رکتوم و واژن است.
افتادگی ارگان های کف لگن:
علایم این بیماری معمولا شامل مشکل در تخلیه کامل ادرار یا مشکل در دفع کامل مدفوع، بی اختیاری یا احساس فشار در ناحیه لگن است.
یبوست عملکردی، دفع دیسینرژیک یا انقباض متناقض عضله پوبورکتالیس:
عضله پوبورکتالیس بخشی از کنترل عضلانی دفع مدفوع است. این عضله همانند یک قلاب به دور ناحیه انتهایی روده بزرک (رکتوم) پیچیده است. در حین حرکات روده، عضله پوبورکتالیس باید شل شود تا با حرکات روده، دفع مدفوع میسر شود. در صورتیکه این عضله شل نشود یا به علت انقباض متناقض سفت تر شود، در هنگام زور زدن برای دفع مدفوع، حس شما همانند فشار دادن یک در بسته است.
سندرم اسپاسم عضلات کف لگن:
اسپاسم ها ممکن است بعد از داشتن حرکات روده یا بدون هیچگونه دلیل مشخصی باشند. بیماران اغلب دوره های طولانی فشار کنگ و مبهم زیاد در ناحیه انتهایی روده بزرگ دارند. ممکن است که این علایم هنگام نشستن یا دراز کشیدن بدتر شود. اسپاسم کف لگن در خانم ها شایع تر از آقایان می باشد.
انواع مشکلات در اندام های داخل لگن:
انواع مشکلات دراندام های داخل لگن (مانند کیست ،سندرم روده تحریک پذیر،یبوست و…)
عواملی مستعد کننده اختلال عضلات کف لگن
- زایمان
- آسیب های تروماتیک به ناحیه کف لگن
- چاقی
- جراحی لگن
- آسیب عصب کف لگن
- استرس و اضطراب بیش از حد
- بلند کردن اجسام سنگین
- کمبود استروژن
تشخیص
پزشک شما برای آنکه مشکل شما را تشخیص دهد لازم است که تاریخچه پزشکی شما را بررسی و علایم تان را مشاهده کند. پس از انجام مشاوره اولیه پزشک تان یک ارزیابی فیزیکی انجام می دهد تا اسپاسم ها و گره های عضلانی را بررسی کند. پزشک همچنین ضعف عضلانی را بررسی می کند. به منظور بررسی کنترل عضلات کف لگن و انقباض های عضلات کف لگن ممکن است پزشک برای شما معاینه داخل واژن یا داخل مقعدی انجام دهد.
با توجه به مشکل شما ممکن است که پزشک انجام آزمایش های تخصصی همانند مانومتری آنورکتال، سونوگرافی داخل مقعدی، نوار عصب از اعصاب ناحیه لگنی، مطالعه زمان عبور مدفوع در کولون (colon transit time)، دفکوگرافی (defecography) را توصیه کند.
درمان اختلالات کف لگن
برای درمان شل شدگی عضلات کف لگن و مشکلاتی که به دنبال آن ایجاد می‌شود ، دو روش جراحی و غیر جراحی وجود دارد. خوشبختانه درمان جراحی تنها در موارد نادری از اختلالات کف لگن همانند افتادگی های شدید (بیرون آمدن رحم یا مثانه از واژن) ضرورت دارد و در بیشتر مواقع با انجام درمان های غیرتهاجمی همانند فیزیوتراپی کف لگن مشکل بیمار برطرف می شود..
در روش درمان به صورت غیر جراحی فیزیوتراپی نقش مهمی را ایفا می‌کند و با بهره‌گیری از فیزیوتراپی بیوفیدبک انجام می‌شود. فیزیوتراپیست با کاهش درد، افزایش قدرت عضلانی، بهبود سلامت فرد و … به این بیماران کمک می‌کند.
اقدامات فیزیوتراپی موثر در این بیماران
تمرین درمانی:
برای تمرین دادن به عضلات کف لگن، از تمرینات کگل بهره می‌گیریم. این تمرینات شامل ورزش‌های ساده‌ای است که در کنترل ادرار می‌تواند اثربخش باشد و به پرولاپس کمک بکند.
به این صورت است که گویی فرد در هنگام ادرار کردن می‌خواهد ادرار خود را قطع بکند و این حالت را ۱۰ ثانیه نگه می‌دارد و ۱۰ ثانیه استراحت می‌کند. این کار را فرد باید ۳۰ دفعه و در روز حداقل ۳ مرتبه انجام دهد. برای انجام این تمرین حالت نشسته ترجیح داده می‌شود.
ممکن است این افراد دارای درد و اسپاسم باشند، بنابراین مدالیته‌های ضد دردی مانند تنس برایشان کاربرد دارد. هم چنین برای بهتر شدن روند درمان می‌توان از امواج فارادیک که به بازآموزی کمک می‌کند و از امواج اینترفرنشیال که به بهبود توان عضلات کمک می‌کند استفاده کرد، امواج فارادیک با استفاده از الکترود قلمی بر فرد اعمال می‌شود.
از لیزر کم توان برای رفع التهاب و یا عفونتی که ممکن است در لگن به وجود بیاید و اختلال را بدتر بکند و همین طور رفع درد استفاده کرد.
بیوفیدبک:
سه روش برای بیوفیدبک موجود است که شامل اولتراسونیک، الکترومیوگرافیک، مانومتریک است. بیوفیدبک براساس فیزیولوژی بدن طراحی شده است.دراین روش به فرد آموزش داده می‌شود که با فعالیت خاص جسمی، سیستم عصبی خود را تحت تاثیر قرار بدهد. این تاثیر در سیستم عصبی بر روی عضلاتش اثر می‌گذارد و باعث بازتوانی آنها می‌شود.
برای این مشکلات اگر درمان کانزرواتیو پاسخگو نباشد از جراحی استفاده می‌شود که متد مختلفی دارد و هدف آن اصلاح وضعیت آناتومیکی و تسکین علائم است.معمولا روش جراحی زمانی استفاده می‌شود که این اختلال تنها به علت مشکل شلی عضلات نیست و اختلال دیگری همراه باشد.
