دستگاه های فیزیوتراپی
اگر تا کنون به کلینیک های فیزیوتراپی مراجعه کرده باشید ، متوجه لامپ های قرمز رنگی خواهید شد که برای بیماران استفاده می شوند . این لامپ ها IR یا لامپ های مادون قرمز نام دارند :
- لامپ مادون قرمز یا فرو سرخ ( IR )
یکی از روش های ایجاد گرمای عمقی در فیزیوتراپی استفاده از لامپ های مادون قرمز است . همان طور که از اسم آن مشخص است این دستگاه امواج مادون قرمز را گسیل می دهد و باعث ایجاد گرمای خشک در بافت ها می گردد . این امواج می توانند باعث گرم شدن پوست ، اتساع عروق زیر پوستی ، تقویت سیستم ایمنی ، بهبود انعطاف پذیری عضلات و مفاصل ، افزایش گردش خون موضعی و افزایش دفع مواد سمی گردند .
این روش با افزایش مواد مغذی به ترمیم بافت ها نیز کمک می کند . خوب است بدانید که امواج گسیل شده از لامپ های فروسرخ باعث افزایش دمای مرکزی بدن نمی شوند پس باعث ایجاد فشار خون بالا در بیماران نمی گردند . این حالت یک نکته حائز اهمیت در بیماران مسن می باشد . لامپ های فروسرخ در موارد زیر کاربرد دارند :
- درد های حاد و مزمن
- بیماری های پوستی مثل آکنه
- سوختگی ها
- فروزن شولدر ( شانه ی یخ زده / بیماری که در آن دامنه ی حرکتی شانه محدود می شود و گاهی چسبندگی مفاصل و بافت ها رخ می دهد )
- عفونت های پوستی
- سندرم پیریفورمیس
- آرتروز
- فلج بلز (ضعف یا فلج یک طرفه عضلات صورت به طور ناگهانی)
- آسیب بافتی
- درگیرهای عصب
- التهاب مفاصل
- پارگی عضلات و لیگامان ها
- پیری و چروکیدگی پوست
- زخم های دیابتی
- کشیدگی رباط ها
- محدودیت حرکتی مفاصل
- گرفتگی و اسپاسم عضلات
امواج مادون قرمز جز امواج الکترو مغناطیس هستند و از نظر طول موج و شدت بین دو نوع امواج رادیویی و نور مرئی قرار می گیرند . این امواج از طول موج هایی بین 750 تا 1000 نانومتر تشکیل شده اند و عمق نفوذی حدود 2.5 اینچ دارند .امواج فرو سرخ از سه نوع نزدیک ، میانه و دور تشکیل می شوند .
امواج دور طول موجی حدود 1.5 میکرومتر تا 1000 نانومتر دارند و از پوست عبور می کنند . این امواج باعث افزایش دمای بافت می شوند و در فیزیوتراپی کاربرد دارند . امواج میانه امواجی با طول موج های کوتاه تر از امواج دور هستند و در درمان بیماران کاربردی ندارند .
امواج نزدیک کوتاه ترین طول موج را در میان امواج فرو سرخ دارند و نمی توانند از بدن عبور کنند پس باعث ایجاد اثرات گرمایی نمی شوند. این امواج در ریموت های کنترل استفاده می گردند .
دو نوع دستگاه فرو سرخ وجود دارد :
تولید کننده ی نور : این دستگاه ها امواج فرو سرخ را بدون هیچ گونه نور مرئی تولید می کنند .
متسع کننده ی نور : در این دستگاه ها از لامپ های مادون قرمز استفاده می شود . این نوع کاربردی تر و رایج از نوع تولید کننده هستند .
لامپ های فروسرخ نیزهم اثرات گرمایی دارند و هم از طریق تاثیر بر پروتئین های غشا سلولی باعث افزایش نفوذ پذیری سلول ها می شوند و تاثیرات غیر حرارتی خود را بر جا می گذارند .
نکات مهم برای شروع و حین استفاده از لامپ های فروسرخ ( IR )
- بیمار باید هرگونه جسم فلزی ، زیورآلات و تلفن همراه را حین درمان از خود دور کند .
- لامپ ها باید در فاصله ای حدود نیم متر از بدن قرار بگیرند . فیزیوتراپیست می تواند با توجه به شرایط بیمار فاصله را کم یا زیاد کند .
- نور لامپ ها نباید به طور مستقیم بر چشم های بیمار تابیده شود . در مواردی مانند فلج بلز که نیاز است از دستگاه IR استفاد شود ، باید یک دستمال نم دار بر روی چشم بیمار قرار بگیرد .
- بیمار باید حین استفاده از دستگاه چشم های خود را ببندد یا از عینک های مخصوص استفاده بنماید .
- حین استفاده از دستگاه بیمار باید در جای خود ثابت بماند .
- بیمار در صورت احساس درد و سوختگی باید سریعا به فیزیوتراپیست خود اطلاع بدهد .
- لامپ های فروسرخ می توانند همزمان با دستگاه های دیگر مانند تنس ( در ادامه ی مقالات به آن می پردازیم ) استفاده بشوند .
روش اعمال لامپ فروسرخ ( IR )
بیمار با توجه به ناحیه ی درمانی خود می نشیند و یا می خوابد . درمانگر شدت امواج ، تعداد لامپ های مورد نیاز و مدت استفاده را مشخص می کند و لامپ را در فاصله ی مشخصی از محل درگیری قرار می دهد . سپس دستگاه را روشن می کند و از بیمار می خواهد که در جای خود ثابت بماند .
بیمار معمولا حس گرمای ملایم و خوشایندی را حین درمان گزارش می کند و احساس درد ندارد . بسته به میزان شدت و وسعت محل درگیری ، مدت زمان هر جلسه برای هر بیمار متفاوت است اما به طور معمول بین 10 تا 20 دقیقه زمان می برد . تعداد جلسات درمانی و فواصل استفاده از لامپ های فروسرخ با توجه به شرایط بیمار توسط فیزیوتراپیست مشخص می شود .
- میزان زمان هر جلسه و تعداد جلسات ذکر شده برای درمان با لامپ های IR ، یک میزان متوسط بوده و فیزیوتراپیست می تواند با توجه به شرایط بیمار آن ها را کاهش یا افزایش دهد .
موارد عدم استفاده از لامپ های فرو سرخ ( IR )
- بارداری
- بیماران دیابتی
- وجود پین و ایمپلنت های فلزی
- اطراف چشم
- تومور های بدخیم و سرطان ( قبل از استفاده حتما با پزشک مشورت شود و درمان تحت دستور او صورت بگیرد )
- اختلالات بینایی و حساسیت به نور
- کسانی که درک درستی از گرما ندارند و یا گرما را احساس نمی کنند .
- آرترو پلاستی مفاصل مختلف مثل زانو و لگن ( تعویض مفصل )
- وجود باتری و پیس میکر های قلبی ( ضربان ساز های قلبی )
- حساسیت پوستی
- افرادی که نمی توانند برای زمان طولانی در یک وضعیت بدنی ثابت باقی بمانند .
عوارض لامپ های فرو سرخ ( IR )
استفاده از لامپ های مادون قرمز بسیار کاربردی و مفید می باشد و تا کنون عارضه ی به خصوصی از خود نشان نداده اند . اما با این وجود اگر نکات ذکر شده در بالا رعایت نشود ، امواج شدت بالایی داشته باشند و یا لامپ ها در کمتر از فاصله ی مشخص شده از بدن قرار بگیرند ، ممکن
است سوختگی سطحی و آسیب بافتی ایجاد گردد .
