نقش تغذیه و ویتامین ها در درمان بیرون زدگی دیسک و تنگی کانال نخاعی
بیرون زدگی دیسک بین مهره‌ای ( فتق دیسک یا هرنیشین ) و تنگی کانال نخاعی از جمله مشکلات شایع ستون فقرات هستند که می توانند باعث درد ، گزگز، بی‌حسی یا ضعف اندام ها شوند. افزایش بیرون زدگی دیسک باعث ایجاد فشار بر روی نخاع و به اصطلاح تنگی کانال نخاعی می گردد .
هرچند درمان این بیماری ها ممکن است نیاز به روش های غیر تهاجمی مانند فیزیوتراپی و دارو درمانی یا راه های تهاجمی مانند جراحی و تزریق اپی دورال داشته باشد ، اما نقش تغذیه در کاهش التهاب ، بازسازی بافت‌ها و بهبود عملکرد عضلات و اعصاب و در نتیجه کاهش درد ناشی لز بیرون زدگی دیسک بسیار پر رنگ است .
در مقالات قبلی به طور مفصل درباره ی روش های درمانی مختلف در درمان بیرون زدگی دیسک و تنگی کانال نخاعی بحث کردیم . در این مقاله به بررسی ویتامین ها و مواد غذایی مفیدی می پردازیم که می توانند در مدیریت این اختلالات و کاهش علائم آن ها نقش مؤثری ایفا کنند .
- ویتامین D : کلید سلامت استخوان ها ، دیسک ها و مفاصل
ویتامین D نقش اساسی در جذب کلسیم و حفظ سلامت استخوان ها و دیسک های بین مهره ای دارد. کمبود این ویتامین با افزایش درد های مزمن ستون فقرات مرتبط است . با مصرف این ویتامین با توجه به توصیه ی پزشک متخصص ، علاوه بر تقویت بافت استخوانی مهره ها و پیشگیری از آرتروز ، درد بیمار به طور چشمگیری کاهش پیدا می کند .
منابع غذایی : - ماهی های چرب مانند سالمون و ساردین
- زرده تخم مرغ
- لبنیات غنی شده
- قرص های ویتامین دی
- نور خورشید (۱۵–۲۰ دقیقه نور مستقیم روزانه )
- ویتامین B12 : مفید برای تقویت اعصاب و کاهش گز گز
این ویتامین نقش حیاتی در عملکرد دستگاه عصبی دارد . بیرون زدگی دیسک در اکثر موارد باعث اعمال فشار بر روی ریشه های عصبی شده و باعث آسیب دیدگی اعصاب می گردد . در ادامه ، در نتیجه ی این آسیب و فشار ، اختلالاتی مانند بی حسی ، گز گز و خواب رفتگی در اندام ها پدیدار می شود. مصرف B12 به بازسازی اعصاب آسیب دیده کمک می‌کند و در کاهش بی حسی و گز گز مؤثر است.
منابع غذایی : - گوشت قرمز و مرغ
- ماهی
- تخم مرغ
- محصولات لبنی
- مکمل های خوراکی یا تزریقی در صورت کمبود ویتامین
- ویتامین C: مناسب برای ترمیم بافت ها و کاهش التهاب
ویتامین سی ، آنتی اکسیدانی قوی است که به ترمیم بافت های آسیب دیده مانند دیسک بین مهره ای و رباط ها کمک می کند. همچنین در مهار رادیکال های آزاد و کاهش التهاب ناشی از فشار دیسک نقش مثبت و چشمگیری دارد .ترمیم بافت ها و کاهش التهاب اطراف آن ها ، در نهایت به کاهش درد بیمار ختم می شود .
منابع غذایی : - مرکبات مانند پرتقال ، نارنگی ، لیمو و گریپ فروت
- میوه هایی مثل توت فرنگی ، کیوی
- سبزیجاتی مانند کلم بروکلی
- مکمل های تزریقی یا خوراکی
- امگا 3 : ضد التهاب طبیعی و مقوی
امگا ۳ باعث کاهش التهاب در اطراف دیسک ها و مفاصل مربوطه می‌شود . مصرف آن برای کاهش درد های مزمن و بهبود عملکرد سیستم عصبی و حرکتی بسیار مفید و قابل تایید است .
منابع غذایی : - ماهی های چرب مانند سالمون و خال مخالی
- گردو
- دانه چیا و کتان
- روغن زیتون
- منیزیم : آرام سازی عضلات و پیشگیری از اسپاسم و گرفتگی بافت عضلانی
منیزیم یک ماده معدنی ضروری برای ریلکسیشن عضلات ، کاهش گرفتگی عضلانی و پیشگیری از اسپاسم عضلات اطراف ستون فقرات است . همچنین در تنظیم انتقال سیگنال های عصبی و بهبود سرعت و روند هدایت پیام های عصبی نقش دارد .
منابع غذایی : - مغز هایی مانند بادام ، گردو و پسته
- دانه هایی مثل تخم کدو و کنجد
- سبزیجاتی با برگ سبز مانند اسفناج ، کلم پیچ و کاهو
– حبوبات ( عدس ، نخود ، لوبیا )
- کلاژن و ویتامین A : جهت ایجاد و حفظ انعطاف پذیری دیسک ها و دیگر بافت های نرم
کلاژن یکی از پروتئین های ساختاری اصلی در ایجاد دیسک های بین مهره ای است که باعث افزایش انعطاف پذیری آن ها می گردد . ویتامین A نیز به تولید و حفظ بافت همبند کمک می کند . دو مورد ذکر شده ، با بهبود انعطاف پذیری عضلات و دیسک ها ، باعث روان تر شدن حرکات بین مهره ای و بهبود فعالیت روزمره ی فرد بیمار می گردند .
منابع غذایی کلاژن ساز : - گوشت قرمز و استخوان دار ( قلم و آب قلم )
- سفیده تخم مرغ
- ژلاتین طبیعی
منابع ویتامین A - جگر ( به میزان مناسب )
- هویج
- سیب زمینی شیرین
- اسفناج
- کلسیم : تقویت مهره ها و بافت استخوانی
کلسیم نقش اصلی در ساختار بافت استخوانی ، ایجاد و حفظ استحکام استخوان ها دارد. برای جلوگیری از تحلیل استخوان های اطراف دیسک ها ، مصرف کافی کلسیم ، ضروری است . کلسیم با بهبود تراکم بافت استخوانی ، باعث کاهش فشار های وارده بر دیسک و در نتیجه کاهش درد و علائم دیگر ناشی از آن می گردد .
منابع غذایی : - لبنیات مانند ماست و پنیر
- کنجد
- بادام
- سبزیجاتی مانند کلم بروکلی
- پروتئین : بازسازی عضلات و بافت های نرم
عضلات قوی از ستون فقرات پشتیبانی می کنند و باعث کاهش لود های وارده و روانی حرکتی می گردند . برای ترمیم و ساخت عضلات اطراف ستون فقرات ، دریافت پروتئین کافی اهمیت دارد .
منابع غذایی : - گوشت بدون چربی
- ماهی و مرغ
- تخم مرغ
- حبوباتی مانند عدس
- جو دو سر پرک
- سویا
نکات تکمیلی برای تغذیه مفید در بیماران مبتلا به بیرون زدگی دیسک
- از مصرف قند ها و چربی های اشباع شده ( فست فود ، شیرینی جات ، نوشابه ها ) پرهیز کنید ، به این دلیل که باعث افزایش التهاب و در نتیجه درد می شوند .
- مصرف فیبر کافی ( سبزیجات ، میوه ها ، غلات سبوس دار ) به تنظیم وزن کمک شایانی می کند. اضافه وزن ، فشار زیادی به ستون فقرات وارد کرده و احتمال بیرون زدگی دیسک یا بیشتر شدن بیرون زدگی را افزایش می دهد .
- نوشیدن آب کافی برای حفظ رطوبت دیسک ها و ارتفاع مناسب آن ها ضروری است .
- در برخی موارد می توان از مکمل های ترکیبی حاوی گلوکز امین ، کندرویتین و هیالورونیک اسید برای بهبود درد و آسیب های دیسک ، با تجویز پزشک متخصص ، استفاده کرد .
به طور خلاصه ، درمان بیرون زدگی دیسک و تنگی کانال نخاعی نیازمند رویکردی چند جانبه است که تغذیه یکی از مهم‌ترین ارکان های آن به شمار می رود . با پیروی از یک رژیم غذایی غنی از ویتامین ها و مواد ضد التهاب ، می توان فرآیند ترمیم بافت ها را تسریع کرده ، عملکرد عضلات و اعصاب را بهبود بخشیده و کیفیت زندگی را افزایش داد. بهتر است برای تنظیم دقیق رژیم غذایی خود ، با یک متخصص تغذیه یا پزشک مشورت کنید ، به ویژه اگر دارو یا مکمل خاصی مصرف می کنید یا به بیماری زمینه ای دیگری مبتلا هستید .
